Do wysłuchania dwa nagrania. Pierwsze z nich to fragment rozmowy z prof. Zbigniewem Jasiewiczem, którą przeprowadził w 2013 r. Dominik Robakowski. Jest to opowieść o początkach poznańskiej etnologii oraz postaci prof. Józefa Burszty. Drugie nagranie pochodzi z audio-archwum Instytutu Etnologii a Antropologii Kulturowej. Jest to, w miarę możliwości, odrestaurowane, nagranie przemówienia prof. Józefa Burszty, jakie wygłosił 11 listopada 1977 roku podczas jego jubileuszowej uroczystości. Nagranie zostało wykonane przez dr Jacka Bednarskiego. Nagrania zostały przygotowane na spotkanie, które odbyło się w dniu setnej rocznicy urodzin prof. Burszty (17.04) w siedzibie Instytutu im. Oskara Kolberga w Poznaniu.
O mnie
- ANTROPOFON
- Pierwszy Podcast Antropologiczny. Projekt dźwiękowy współtworzony przez studentów Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Powstał w ramach Warsztatów Etnologicznych prowadzonych przez dr Agatę Stanisz od roku 2012 oraz działalności Pracowni Antropologii Audiowizualnej.
niedziela, 20 kwietnia 2014
piątek, 4 kwietnia 2014
VIII MKA w Poznaniu: Metodologia badań nad lokalnością (sesja 3)
Data: 27.03.2014
Miejsce: Rezerwat Archeologiczny Genius Loci w Poznaniu
Wydarzenie: pierwszy dzień VIII Międzyuczelnianej Konferencji
Antropologicznej TEREN W ŚCISŁYM TEGO SŁOWA ZNACZENIU. LOKALNOŚĆ -
TEORIA I PRAKTYKA, zorganizowanej przez Studenckie Koło Naukowe
Etnologów im. B. Piłsudskiego, Instytut Etnologii i Antropologii
Kulturowej UAM w Poznaniu.Referaty wygłoszone w ramach sesji 3: Metodologia badań nad lokalnością.
1. Jacek Wajszczak, Polski Instytut Antropologii: Skup jabłek w rytmie gangsta, czyli metoda wizualna jako rodzaj fenomenologicznego doświadczenia lokalności
Abstrakt: Zastosowanie filmu i fotografii w etnologii, mimo ich długoletniego stażu w praktyce nauk społecznych, najczęściej ograniczane jest do kolekcjonowania obrazów, klasycznej dokumentacji obrzędów i rytuałów. Zarówno opis filmowy, jak i fotograficzny nadal bywają postrzegane jako nienaukowe i niepoważne, bo pozbawione „tekstu”, z którym można by nawiązać dialog. W moich najnowszych badaniach na Podlasiu, zrealizowanych w ramach projektu animacyjno-etnograficznego „Wędrujące Opowieści”, kamera, która początkowo była zwykłym narzędziem do realizacji kronik filmowych w pewnym momencie stała się czymś znacznie więcej. Z jednej strony pozwalała na przełamanie pierwszych barier i udane działania animacyjne, z drugiej - tej dla mnie ciekawszej - pozwalała na bliższe etnograficzne poznanie. Tytułowy materiał filmowy „skup jabłek w rytmie gangsta” powstał właśnie w wyniku takiej pracy – chęci poznania, wsłuchania się w ludzi i rzeczywistość ich otaczającą a także obustronnej potrzeby spotkania. W jej ramach metody wizualnej pojawiają się m.in. porzucenie podziału na twórcę i bohatera, użycie języka kina jako języka komunikacji i wykorzystanie montażowych zabiegów formalnych dla pełniejszego opisu zastanej rzeczywistości. W moich referacie chcę pokazać w jaki sposób, kamera i oko mogą stać się częścią projektu fenomenologii percepcji Maurica Merleau-Ponty, na ile redukują wyobcowanie antropologa w nieznanej mu lokalności i zachęcają by odbierał on tą rzeczywistość osobiście i wszystkimi zmysłami, żywym byciem w świecie.
2. Agata Stanisz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Metodologia 'multisite' w badaniach lokalności
Abstrakt: Proponowany referat będzie się odnosił do założeń metodologicznych projektu realizowanego w IEIAK UAM, finansowanego przez NCN w ramach programu Opus, pt. „Ruchome modernizacje. Wpływ autostrady A2 na lokalne krajobrazy kulturowe”. Metodologia projektu spoczywa na założeniach etnografii wielomiejscowej, w tym wypadku aplikowanej w badaniach dotyczących lokalnie zachodzących zmian o charakterze społecznym, kulturowym oraz ekonomicznym, w 22 miejscowościach (Miedzichowo-Torzym) położonych pomiędzy dwoma kanałami komunikacyjnymi – autostradą A2 oraz drogą krajową 92. Podstawowe założenia etnografii miejscowej zostały sformułowane przez George’a E. Marcusa, który zasugerował konieczność prowadzenia badań w „miejscach” wielu kultur, religii czy etniczności, a tym samym zasygnalizował dezaktualizację badań zjawisk społecznych skupionych wyłącznie w jednym miejscu. Celem zastosowania wielomiejscowości w projekcie „Ruchome modernizacje” jest uzyskanie wielu studiów przypadków, dostarczających jakościowo zaawansowanego, „gęstego” i ulokalnionego materiału. Główny przedmiot badań w projekcie – procesy modernizacyjne i ich wpływ na lokalne krajobrazy kulturowe, nie może być postrzegany jako pojedynczy i przejawiający się w tradycyjnie rozumianej lokalności. Oznacza to, że badania terenowe w ramach projektu muszą przybrać charakter rozproszony i mobilny, po to by móc podjąć próbę adekwatnego opisu rzeczywistości społecznej, znajdującej się pod wpływem „obecności” autostrady, która współcześnie staje się kwintesencją ruchu i mobilności. To właśnie ruch oraz mobilność są w projekcie rozumiane jako oddziałujące na lokalne ekonomie.
3. Agata Kochaniewicz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Antropologia zaangażowana – aspekt lokalny. Na przykładzie projektu AMIGA realizowanego przez Centrum Badań Migracyjnych
Abstrakt: Antropologia zaangażowana, która jest świetnym narzędziem do „upominania się” o grupy zmarginalizowane i stawania w obronie szeroko pojętej równości i wolności, ma jeszcze większy potencjał jeśli połączymy ją z tzw. badaniami at home (u siebie) czyli antropologią lokalności. Chciałabym ukazać możliwości, jakie dają badania jakościowe oraz zaangażowanie antropologów w problemy społeczne na przykładzie badań zrealizowanych przez CeBaM (Centrum Badań Migracyjnych) w ramach projektu „Cudzoziemcy w Polsce. Heterogeniczność kulturowa ośrodków wielkomiejskich na przykładzie Poznania”. W odpowiedzi na rekomendacje umieszczone w publikacji zawierającej wyniki badań, powstał w Poznaniu projekt o charakterze zdecydowanie praktycznym i zaangażowanym. Ów projekt współpracy polsko-niemieckiej AMIGA (Aktywni migranci na lokalnym rynku pracy) stara się wcielić w życie konkretne formy wsparcia wynikające z rekomendacji zawartych w w/w książce. Są to jedne z pierwszych działań podejmowanych w Poznaniu na rzecz integracji cudzoziemców i poprawy jakości ich życia. Lokalny charakter badań, a dzięki temu ich dostępność i możliwość ciągłego aktualizowania wyników, daje szansę monitorowania sytuacji imigrantów i rozpoznania ich rzeczywistych potrzeb. W kraju takim jak Polska, gdzie polityka migracyjna prawie nie istnieje, są to ważne tematy i mogą się przekładać na wprowadzanie zmian systemowych, czego przykładem jest AMIGA. Chciałabym w swoim wystąpieniu zaakcentować użyteczność antropologii w rozwiązywaniu ważnych lokalnych i społecznych kwestii.
VIII MKA w Poznaniu: Przestrzenie lokalności (sesja 2)
Data: 27.03.2014
Miejsce: Rezerwat Archeologiczny Genius Loci w Poznaniu
Wydarzenie: pierwszy dzień VIII Międzyuczelnianej Konferencji
Antropologicznej TEREN W ŚCISŁYM TEGO SŁOWA ZNACZENIU. LOKALNOŚĆ -
TEORIA I PRAKTYKA, zorganizowanej przez Studenckie Koło Naukowe
Etnologów im. B. Piłsudskiego, Instytut Etnologii i Antropologii
Kulturowej UAM w Poznaniu.Referaty wygłoszone w ramach sesji 2: Przestrzenie lokalności.
1. Agnieszka Chwieduk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Trzy odsłony lokalności: nauka, polityka i „zwykłe” życie
Abstrakt: Odsłona pierwsza. Tytuł referatu nie odwołuje się do dyscypliny, ponieważ pojęcie lokalności to termin, do którego uzurpuje sobie prawo etnologia, socjologia i politologia. Poza tym, nie ma etnologicznej teorii lokalności, są za to podejścia sprzyjające krytycznej refleksji nad tym, jak to pojęcie funkcjonuje w życiu grup i praktyce badawczej (co jest tematem dla antropologów). Zadaniem tej części referatu jest nakreślenie trudności i zawiłości definicyjnych z punktu widzenia etnologa i antropologa (społecznego, kulturowego). Odsłona druga. Jako hasło, pojęcie to funkcjonuje w politycznych grach dyskursywnych. Ponadto, pole polityczne (instytucje) czerpie z lokalnego (miejscowego) potencjału. Zadaniem tej części referatu będzie wykazanie, że taka sytuacja stawia antropologom pytanie o skutki używania tego hasła w przestrzeni społecznej (a może nawet i kulturowej). Odsłona trzecia. Etnolodzy i antropolodzy terminem tym określają codzienne relacje dziejące się w jakimś miejscu. W ten sposób oddają specyfikę życia wielu społeczności. W tej części referatu jest wskazanie na fakt, że lokalność to także metafora mająca zobrazować partykularne mentalności zbiorowe, wpisane jednocześnie w ten sam obszar kulturowo-społeczny. Celem referatu jest więc wytłumaczenie owych trzech aspektów pojęcia, ze szczególnym odniesieniem do realiów europejskich, w których myślenie o lokalności wymyka się sferze akademickiej i staje się nośnym faktem politycznym (kulturowym).
Abstrakt: Odsłona pierwsza. Tytuł referatu nie odwołuje się do dyscypliny, ponieważ pojęcie lokalności to termin, do którego uzurpuje sobie prawo etnologia, socjologia i politologia. Poza tym, nie ma etnologicznej teorii lokalności, są za to podejścia sprzyjające krytycznej refleksji nad tym, jak to pojęcie funkcjonuje w życiu grup i praktyce badawczej (co jest tematem dla antropologów). Zadaniem tej części referatu jest nakreślenie trudności i zawiłości definicyjnych z punktu widzenia etnologa i antropologa (społecznego, kulturowego). Odsłona druga. Jako hasło, pojęcie to funkcjonuje w politycznych grach dyskursywnych. Ponadto, pole polityczne (instytucje) czerpie z lokalnego (miejscowego) potencjału. Zadaniem tej części referatu będzie wykazanie, że taka sytuacja stawia antropologom pytanie o skutki używania tego hasła w przestrzeni społecznej (a może nawet i kulturowej). Odsłona trzecia. Etnolodzy i antropolodzy terminem tym określają codzienne relacje dziejące się w jakimś miejscu. W ten sposób oddają specyfikę życia wielu społeczności. W tej części referatu jest wskazanie na fakt, że lokalność to także metafora mająca zobrazować partykularne mentalności zbiorowe, wpisane jednocześnie w ten sam obszar kulturowo-społeczny. Celem referatu jest więc wytłumaczenie owych trzech aspektów pojęcia, ze szczególnym odniesieniem do realiów europejskich, w których myślenie o lokalności wymyka się sferze akademickiej i staje się nośnym faktem politycznym (kulturowym).
2. Małgorzata Roeske, Uniwersytet Jagielloński: Lokalność jako kategoria pozaprzestrzenna
Abstrakt: Pojęcie lokalności przywykliśmy stosować do opisu społeczności umiejscowionych w konkretnym czasie i przestrzeni. Jest to tzw. lokalność kontaktowa, której członkowie dzielą względnie niewielkie terytorium. Opiera się ona na poczuciu przynależności do niego oraz na wspólnych więzach i interesach partycypantów. Niemniej jednak, wobec postępującego procesu globalizacji, rozwoju technologii komunikacyjnej, powszechnego dostępu do Internetu oraz naszego uwikłania w przeróżne konteksty medialne, można zaryzykować stwierdzenie, iż jesteśmy uczestnikami różnych typów lokalności, nie tylko tych ograniczonych przestrzennie. Dlatego wśród badaczy społecznych pojawiają się coraz częściej głosy mówiące o konieczności redefinicji tradycyjnie pojętej lokalności. Postuluje się definiowanie tejże nie tyle w odniesieniu do wspólnoty terytorialnej, ile w relacji do wspólnoty wyobrażeń, przekonań i wartości. Celem referatu będzie próba zwrócenia uwagi na alternatywne ujęcie kategorii lokalności i rozważenie możliwości zaaplikowania tej koncepcji do badania społeczności wirtualnych. Chciałabym, odwołując się do Arjuna Appaduraia, przedstawić lokalność jako proces oraz pewnego rodzaju praktykę. Lokalność to właściwość, która w tej perspektywie nie jest przynależna społecznościom, ale jest przez nie wytwarzana w toku wzajemnych interakcji. Założenia te zilustruję skrótowym przedstawieniem analizy materiału empirycznego uzyskanego w efekcie badań nad internetową społecznością forum Miau.pl.
środa, 2 kwietnia 2014
VIII MKA w Poznaniu: Konfrontacja antropologa z lokalnością (sesja 1)
Data: 27.03.2014
Miejsce: Rezerwat Archeologiczny Genius Loci w Poznaniu
Wydarzenie: pierwszy dzień VIII Międzyuczelnianej Konferencji
Antropologicznej TEREN W ŚCISŁYM TEGO SŁOWA ZNACZENIU. LOKALNOŚĆ -
TEORIA I PRAKTYKA, zorganizowanej przez Studenckie Koło Naukowe
Etnologów im. B. Piłsudskiego, Instytut Etnologii i Antropologii
Kulturowej UAM w Poznaniu.Referaty wygłoszone w ramach sekcji 1: Konfrontacja antropologa z lokalnością.
1. Zuzanna Wiśnicka-Tomalak, Uniwersytet Łódzki: „To kim ty teraz właściwie jesteś?” – Antropolog uwikłany w badaniach grupy własnej
Abstrakt: „To kim ty teraz właściwie jesteś?” – zapytał na początku wywiadu jeden z moich rozmówców, przyjaciel, mężczyzna z niepełnosprawnością, który jest członkiem prowadzonego przeze mnie stowarzyszenia. „Z kim ja teraz rozmawiam?”, „To w takim razie co właściwie powinienem mówić?” – te i podobne pytania zadawało mi wiele osób, z którymi prowadziłam wywiady w ramach badań na temat stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Pytania te są według mnie dobrą podstawą do refleksji nad tożsamością antropologa prowadzącego badania w grupie, do której przynależy. Specyficzny status badacza uwikłanego we wcześniejsze relacje z członkami środowiska, (relacje zarówno przyjacielskie, jak i zawodowe) sprawia, że wybrany teren badawczy może stać się źródłem jego rozterek natury etycznej. Potrzeba ciągłej mediacji między rolą przyjaciela, naukowca oraz członka organizacji pozarządowej, działającej w obszarze związanym z badaniami, w znacznym stopniu wpływa na ich całokształt – od początkowych założeń aż po prezentację wyników. Taka sytuacja zawsze rodzi napięcia między oczekiwaniami i założeniami grupy badanej oraz potrzebą zaprojektowania i przeprowadzenia możliwie najbardziej rzetelnych badań. W swoim wystąpieniu pragnę, w oparciu o własne doświadczenie, omówić trzy najtrudniejsze, w moim odczuciu, aspekty badań prowadzonych w grupie własnej: (1) zaangażowanie antropologii i etyczny wymiar badań antropologicznych, (2) napięcia związane z tożsamością zarówno antropologa, jak i osób podlegających badaniu oraz (3) wyjątkowy status „terenu” w tego typu badaniach.
Abstrakt: „To kim ty teraz właściwie jesteś?” – zapytał na początku wywiadu jeden z moich rozmówców, przyjaciel, mężczyzna z niepełnosprawnością, który jest członkiem prowadzonego przeze mnie stowarzyszenia. „Z kim ja teraz rozmawiam?”, „To w takim razie co właściwie powinienem mówić?” – te i podobne pytania zadawało mi wiele osób, z którymi prowadziłam wywiady w ramach badań na temat stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Pytania te są według mnie dobrą podstawą do refleksji nad tożsamością antropologa prowadzącego badania w grupie, do której przynależy. Specyficzny status badacza uwikłanego we wcześniejsze relacje z członkami środowiska, (relacje zarówno przyjacielskie, jak i zawodowe) sprawia, że wybrany teren badawczy może stać się źródłem jego rozterek natury etycznej. Potrzeba ciągłej mediacji między rolą przyjaciela, naukowca oraz członka organizacji pozarządowej, działającej w obszarze związanym z badaniami, w znacznym stopniu wpływa na ich całokształt – od początkowych założeń aż po prezentację wyników. Taka sytuacja zawsze rodzi napięcia między oczekiwaniami i założeniami grupy badanej oraz potrzebą zaprojektowania i przeprowadzenia możliwie najbardziej rzetelnych badań. W swoim wystąpieniu pragnę, w oparciu o własne doświadczenie, omówić trzy najtrudniejsze, w moim odczuciu, aspekty badań prowadzonych w grupie własnej: (1) zaangażowanie antropologii i etyczny wymiar badań antropologicznych, (2) napięcia związane z tożsamością zarówno antropologa, jak i osób podlegających badaniu oraz (3) wyjątkowy status „terenu” w tego typu badaniach.
2. Mateusz Sikora, Uniwersytet Wrocławski: Badania antropologiczne w środowisku antropologów. Korzyści i zagrożenia
Abstrakt: W wystąpieniu zajmę się kwestią związaną z realizacją badań antropologicznych w środowisku polskich antropologów. Obecnie jestem na etapie przygotowań do napisania doktoratu, w ramach którego prowadzę badania wśród polskich antropologów. Moja praca, oprócz szczegółowej analizy dostępnych publikacji danego antropologa, polega na prowadzeniu pogłębionych wywiadów etnograficznych. W referacie chciałem przedstawić korzyści i zagrożenia wynikające z prowadzenia tego rodzaju badań. Lokalność rozumiem tu jako badania prowadzone w „lokalnym”, czyli bliskim mi środowisku polskich antropologów. W referacie lokalność będę rozumiał jako stosunkowo spójne środowisko, skupione w ramach antropologii. Uważam, że prowadzenie badań w tak specyficznym środowisku, powinno wiązać się z dodatkową refleksją związaną z rodzajem i charakterem pozyskiwanego w ramach badań materiału. Dodatkowo, prowadzenie badań w bliskim nam środowisku – nie mam tu na myśli wyłącznie środowiska antropologów – implikuje różnego rodzaju problemy. Wystąpienie nie będzie próbą udzielenia gotowych odpowiedzi na pytania związane z prowadzeniem badań w środowisku antropologów. W referacie skupię się raczej na zdefiniowaniu i sprecyzowaniu konkretnych problemów wynikających z tego rodzaju praktyki.
Abstrakt: W wystąpieniu zajmę się kwestią związaną z realizacją badań antropologicznych w środowisku polskich antropologów. Obecnie jestem na etapie przygotowań do napisania doktoratu, w ramach którego prowadzę badania wśród polskich antropologów. Moja praca, oprócz szczegółowej analizy dostępnych publikacji danego antropologa, polega na prowadzeniu pogłębionych wywiadów etnograficznych. W referacie chciałem przedstawić korzyści i zagrożenia wynikające z prowadzenia tego rodzaju badań. Lokalność rozumiem tu jako badania prowadzone w „lokalnym”, czyli bliskim mi środowisku polskich antropologów. W referacie lokalność będę rozumiał jako stosunkowo spójne środowisko, skupione w ramach antropologii. Uważam, że prowadzenie badań w tak specyficznym środowisku, powinno wiązać się z dodatkową refleksją związaną z rodzajem i charakterem pozyskiwanego w ramach badań materiału. Dodatkowo, prowadzenie badań w bliskim nam środowisku – nie mam tu na myśli wyłącznie środowiska antropologów – implikuje różnego rodzaju problemy. Wystąpienie nie będzie próbą udzielenia gotowych odpowiedzi na pytania związane z prowadzeniem badań w środowisku antropologów. W referacie skupię się raczej na zdefiniowaniu i sprecyzowaniu konkretnych problemów wynikających z tego rodzaju praktyki.
3. Filip Wróblewski, Uniwersytet Jagielloński: „Tubylczy punkt widzenia” raz jeszcze
Abstrakt: Antropologia od momentu powstania za przedmiot badań obierała ludy bądź grupy obce kulturze reprezentowanej przez badacza. Postępujące przemiany o charakterze społecznym, ekonomicznym i geopolitycznym, jakie miały miejsce w XX w., nie pozostały bez wpływu także na tę dyscyplinę. Z jednej strony zaczął znikać dający się tak wyraźnie wyodrębnić przedmiot antropologii jakim były „dzikie” ludy, z drugiej zaś, sam krąg uczonych przestał być hermetyczny – zaczęto doń rekrutować tych, którzy jeszcze wczoraj byliby „badanymi”. Ponadto, antropolodzy zaczęli problematyzować obszary życia własnych społeczeństw dotąd penetrowane przez. Od kilku lat podejmuję problematykę historii dyscypliny oraz metodologii i jako antropolog prowadzę badania dotyczące kultury profesjonalnej własnego środowiska. Praca tego rodzaju wymaga dobrego przygotowania zarówno z zakresu metodyki, jak i rozbudowanych kompetencji kulturowych. Czyniąc własne doświadczenia i obserwacje punktem wyjścia do rozważań nad użytecznością kategorii „tubylczego punktu widzenia” w pracy badawczej i analitycznej, pragnę zwrócić szczególną uwagę na: (1) złożoność i niejednoznaczność relacji między etyką a pragmatyką badań, (2) wyłanianie się rozziewu między wiedzą deklaratywną a przeczącymi jej praktykami (w których badacz partycypuje strukturalnie), a także (3) kwestię rozeznawania położenia antropologa oraz rozeznawania sytuacji badawczej w warunkach skróconego, czy wręcz zniesionego dystansu (to jest w sytuacji gdy badana grupa jest jednocześnie grupą pochodzenia dysponującą aparatami i dyskursami sankcjonującymi), (4) konflikty i nieporozumienia oraz ich skutki w warunkach tak prowadzonych badań. W tym względzie „tubylczy punkt widzenia” będzie nie tylko opierał się na kompetencjach czy podzielanym kapitale symbolicznym i kulturowym, lecz przede wszystkim będzie się sprowadzał do szczególnego rodzaju intuicji, pragmatycznego instynktu „wyczucia”.
Abstrakt: Antropologia od momentu powstania za przedmiot badań obierała ludy bądź grupy obce kulturze reprezentowanej przez badacza. Postępujące przemiany o charakterze społecznym, ekonomicznym i geopolitycznym, jakie miały miejsce w XX w., nie pozostały bez wpływu także na tę dyscyplinę. Z jednej strony zaczął znikać dający się tak wyraźnie wyodrębnić przedmiot antropologii jakim były „dzikie” ludy, z drugiej zaś, sam krąg uczonych przestał być hermetyczny – zaczęto doń rekrutować tych, którzy jeszcze wczoraj byliby „badanymi”. Ponadto, antropolodzy zaczęli problematyzować obszary życia własnych społeczeństw dotąd penetrowane przez. Od kilku lat podejmuję problematykę historii dyscypliny oraz metodologii i jako antropolog prowadzę badania dotyczące kultury profesjonalnej własnego środowiska. Praca tego rodzaju wymaga dobrego przygotowania zarówno z zakresu metodyki, jak i rozbudowanych kompetencji kulturowych. Czyniąc własne doświadczenia i obserwacje punktem wyjścia do rozważań nad użytecznością kategorii „tubylczego punktu widzenia” w pracy badawczej i analitycznej, pragnę zwrócić szczególną uwagę na: (1) złożoność i niejednoznaczność relacji między etyką a pragmatyką badań, (2) wyłanianie się rozziewu między wiedzą deklaratywną a przeczącymi jej praktykami (w których badacz partycypuje strukturalnie), a także (3) kwestię rozeznawania położenia antropologa oraz rozeznawania sytuacji badawczej w warunkach skróconego, czy wręcz zniesionego dystansu (to jest w sytuacji gdy badana grupa jest jednocześnie grupą pochodzenia dysponującą aparatami i dyskursami sankcjonującymi), (4) konflikty i nieporozumienia oraz ich skutki w warunkach tak prowadzonych badań. W tym względzie „tubylczy punkt widzenia” będzie nie tylko opierał się na kompetencjach czy podzielanym kapitale symbolicznym i kulturowym, lecz przede wszystkim będzie się sprowadzał do szczególnego rodzaju intuicji, pragmatycznego instynktu „wyczucia”.
4. Michał Mękarski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Shadowing jako budowanie relacji badacz – badany
Abstrakt: Referat zostanie oparty o moje doświadczenie zgromadzone podczas pracy w ramach ogólnopolskiego projektu badawczego „Kompetencje lokalnych liderów edukacji kulturalnej. Studium metod, mediów i warunków kulturalnego oddziaływania na mieszkańców polskich miast”. W omawianym projekcie zespół badawczy zastosował podczas jego ostatniego etapu tzw. shadowing („bycie cieniem”). Polega on na towarzyszeniu osobie w pełnieniu przez nią roli społecznej, wykonywaniu czynności, przy pasywności i „niewidzialności” obserwatora. Ten typ obserwacji pozwolił opisać interesujące badaczy zjawiska w rzeczywistym kontekście. Umożliwiło to lepsze zrozumienie osób, które postrzegane są przez lokalne środowisko jako liderzy w zakresie edukacji kulturalnej. To indywidualne podejście do badanych osób ukazało różnorodną gamę czynników wpływających na podejmowane przez liderów decyzje (m.in. ich kompetencje, styl przywództwa czy aspekt związany z komunikacją z zespołem). Metoda ta pokazała również specyficzne, czasami wyjątkowe warunki w jakich pracują na co dzień liderzy, lokalne zasoby jakimi dysponują czy też ewentualne problemy z jakimi muszą sobie radzić. Badania terenowe lokalnych liderów przeprowadzone w czterdziestu ośmiu różnej wielkości miastach w Polsce pokazują z jak trudną relacją mamy do czynienia podczas kontaktu na polu badacz-lider. Związane są one z aspektem przełamania bariery prywatności, nieufności wobec badacza jako nieznanej osoby, faktem, iż dostęp do badanego nie jest gwarantowany raz na zawsze oraz z fraternizacją. Zaprezentowany referat będzie zatem próbą pokazania niewątpliwych zalet i trudności, z jakimi muszą zmierzyć się badacze terenowi realizujący obserwację typu shadowing. Prezentacja będzie nie tylko teoretycznym ujęciem tego tematu lecz również zawierać będzie praktyczną wiedzę wyniesioną z programowania i bezpośredniego realizowania projektów badawczych.
Abstrakt: Referat zostanie oparty o moje doświadczenie zgromadzone podczas pracy w ramach ogólnopolskiego projektu badawczego „Kompetencje lokalnych liderów edukacji kulturalnej. Studium metod, mediów i warunków kulturalnego oddziaływania na mieszkańców polskich miast”. W omawianym projekcie zespół badawczy zastosował podczas jego ostatniego etapu tzw. shadowing („bycie cieniem”). Polega on na towarzyszeniu osobie w pełnieniu przez nią roli społecznej, wykonywaniu czynności, przy pasywności i „niewidzialności” obserwatora. Ten typ obserwacji pozwolił opisać interesujące badaczy zjawiska w rzeczywistym kontekście. Umożliwiło to lepsze zrozumienie osób, które postrzegane są przez lokalne środowisko jako liderzy w zakresie edukacji kulturalnej. To indywidualne podejście do badanych osób ukazało różnorodną gamę czynników wpływających na podejmowane przez liderów decyzje (m.in. ich kompetencje, styl przywództwa czy aspekt związany z komunikacją z zespołem). Metoda ta pokazała również specyficzne, czasami wyjątkowe warunki w jakich pracują na co dzień liderzy, lokalne zasoby jakimi dysponują czy też ewentualne problemy z jakimi muszą sobie radzić. Badania terenowe lokalnych liderów przeprowadzone w czterdziestu ośmiu różnej wielkości miastach w Polsce pokazują z jak trudną relacją mamy do czynienia podczas kontaktu na polu badacz-lider. Związane są one z aspektem przełamania bariery prywatności, nieufności wobec badacza jako nieznanej osoby, faktem, iż dostęp do badanego nie jest gwarantowany raz na zawsze oraz z fraternizacją. Zaprezentowany referat będzie zatem próbą pokazania niewątpliwych zalet i trudności, z jakimi muszą zmierzyć się badacze terenowi realizujący obserwację typu shadowing. Prezentacja będzie nie tylko teoretycznym ujęciem tego tematu lecz również zawierać będzie praktyczną wiedzę wyniesioną z programowania i bezpośredniego realizowania projektów badawczych.
5. Urszula Gąsiorowska, Uniwersytet Warszawski: (Nie)widoczna seksualność, czyli tożsamość seksualna i praktyki intymności w badaniach nad biseksualnością
Abstrakt: Doświadczenia seksualne oraz seksualność badacza/badaczki w toku pracy terenowej i na późniejszych etapach pracy badawczej to jedno z najczęściej pomijanych zagadnień w antropologii. Dylemat towarzyszący ujawnianiu lub ukrywaniu swojej tożsamości seksualnej oraz nawiązywaniu intymnych relacji z badanymi jest jednak żywy i ma istotny wpływ na kształt badań antropologicznych. Dwuletnie badania dotyczące biseksualności dały sposobność do podjęcia analizy problemu refleksyjności zwrotnej, podmiotowości i dystansu antropolożki. Narracyjna, biograficzna forma badań sprzyjała chęci badanych do odwracania lub przekształcania ról, zadawania własnych pytań, czy podejmowania prób zmniejszenia dystansu. Antropolożka musiała zaangażować się w proces negocjowania swojej pozycji – łącznie z kontekstem seksualnym – co nie pozostało bez wpływu na treść materiałów terenowych. Referat jest próbą udzielenia odpowiedzi na szereg pytań metodologicznych – w jaki sposób ujawnienie bądź nieujawnienie własnej tożsamości seksualnej wpływa na przebieg badań? Jak seksualność antropolożki jest postrzegana przez badanych i badane? W jaki sposób nawiązanie intymnych relacji w terenie wpływa na badania i jak badania wpływają na rozwój tej relacji? W jaki sposób urefleksyjnić te wydarzenia na etapie tworzenia wiedzy i tekstów antropologicznych? Celem referatu jest podjęcie dyskusji wykraczającej poza dualne ramy tego, czy lepsza jest intymność zamiast dystansu, abstynencja od wchodzenia w relacje seksualne w terenie, bądź poruszanie tematu własnej seksualności od zachowania milczenia. Zamiast tego postulatem jest podejmowanie otwartej, szczerej refleksji nad zachowaniem seksualnym i intymnym w terenie, rolami badawczymi, przyjmowanymi przez antropologów/antropolożki oraz tym, jak wpływają one na badania antropologiczne i życie badanych.
Abstrakt: Doświadczenia seksualne oraz seksualność badacza/badaczki w toku pracy terenowej i na późniejszych etapach pracy badawczej to jedno z najczęściej pomijanych zagadnień w antropologii. Dylemat towarzyszący ujawnianiu lub ukrywaniu swojej tożsamości seksualnej oraz nawiązywaniu intymnych relacji z badanymi jest jednak żywy i ma istotny wpływ na kształt badań antropologicznych. Dwuletnie badania dotyczące biseksualności dały sposobność do podjęcia analizy problemu refleksyjności zwrotnej, podmiotowości i dystansu antropolożki. Narracyjna, biograficzna forma badań sprzyjała chęci badanych do odwracania lub przekształcania ról, zadawania własnych pytań, czy podejmowania prób zmniejszenia dystansu. Antropolożka musiała zaangażować się w proces negocjowania swojej pozycji – łącznie z kontekstem seksualnym – co nie pozostało bez wpływu na treść materiałów terenowych. Referat jest próbą udzielenia odpowiedzi na szereg pytań metodologicznych – w jaki sposób ujawnienie bądź nieujawnienie własnej tożsamości seksualnej wpływa na przebieg badań? Jak seksualność antropolożki jest postrzegana przez badanych i badane? W jaki sposób nawiązanie intymnych relacji w terenie wpływa na badania i jak badania wpływają na rozwój tej relacji? W jaki sposób urefleksyjnić te wydarzenia na etapie tworzenia wiedzy i tekstów antropologicznych? Celem referatu jest podjęcie dyskusji wykraczającej poza dualne ramy tego, czy lepsza jest intymność zamiast dystansu, abstynencja od wchodzenia w relacje seksualne w terenie, bądź poruszanie tematu własnej seksualności od zachowania milczenia. Zamiast tego postulatem jest podejmowanie otwartej, szczerej refleksji nad zachowaniem seksualnym i intymnym w terenie, rolami badawczymi, przyjmowanymi przez antropologów/antropolożki oraz tym, jak wpływają one na badania antropologiczne i życie badanych.
wtorek, 1 kwietnia 2014
VIII MKA w Poznaniu: Wymiary i konteksty lokalności a jej antropologiczne doświadczanie
Data: 27.03.2014
Miejsce: Rezerwat Archeologiczny Genius Loci w Poznaniu
Wydarzenie: pierwszy dzień VIII Międzyuczelnianej Konferencji Antropologicznej TEREN W ŚCISŁYM TEGO SŁOWA ZNACZENIU. LOKALNOŚĆ - TEORIA I PRAKTYKA, zorganizowanej przez Studenckie Koło Naukowe Etnologów im. B. Piłsudskiego, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu. Wykład inauguracyjny.
Wykonawca: prof. Aleksander Posern-Zieliński
Abstrakt: Celem wykładu jest ukazanie (1) w jaki sposób lokalność (kulturowa, społeczna, przestrzenna) jest „wytwarzana”, utrzymywana, broniona i idealizowana; (2) jakim podlega przemianom i jakie znaczenie mają jej konteksty (np. etniczne, regionalne, religijne itp.); (3) jak postrzegają lokalność antropologowie i jak ją interpretują; (4) z jakiego powodu badanie lokalności może być naukowo interesujące; (5) jak antropolog w terenie doświadcza lokalności i na jakie natrafia pułapki. Rozważania przywołujące wybrane (zdaniem autora istotne) podejścia interpretacyjne natury ogólnej zostaną zilustrowane refleksjami i przykładami zaczerpniętymi z osobistych doświadczeń etnograficznych (USA, Peru, Ekwador, Chile, Kazachstan).
Subskrybuj:
Posty (Atom)