Pomnikomania: wywiad z dr Izabellą Main

W Polsce wzniesiono statuę, której elementem jest najwyższa na świecie rzeźba przedstawiająca Chrystusa (Pomnik Chrystusa Króla w Świebodzinie). W tym samym kraju do momentu śmierci Jana Pawła II odsłonięto 230 upamiętniających go figur, a później kolejne 300 (w porównaniu do około 200 znajdujących się poza granicami Polski). Na Częstochowę z góry spogląda największa na ziemi plastikowa sylwetka polskiego papieża. Częściowo to te zjawiska, będące wyrazem mani pewnych środowisk - związanych z określoną ideologią - obejmowania wspólnej przestrzeni kontrolą symboliczną, zainspirowały rozmowę z panią doktor Izabelą Main. Co więcej, miejsca poświęcone pod budowę pomników stają się wyłączonymi z użytku martwymi sanktuariami, gdzie atmosfera nadęcia zniechęca mieszkańców do wkomponowywania tych miejsc w życie codzienne poprzez prozaiczne praktyki związane z rekreacją, odpoczynkiem czy zabawą; stanowią one jedynie scenografię oficjalnych religijno-państwowych spektakli. Opowieść dotyka również kwestii upamiętniania, sztuki w przestrzeni publicznej czy funkcjonowania parków.

Izabela Main po obronieniu na KUL pracy magisterskiej z historii, wyjechała w ramach stypendium do Budapesztu by tym razem stać się studentką Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego. Tam dostała się na wydział historycznych studiów porównawczych, początkowo rocznych magisterskich. Pani Main za pole dochodzenia obrała sobie święta w PRL, tę tematykę kontynuowała następnie, po egzaminie magisterskim, w czasie studiów doktoranckich na tej samej uczelni. Pomimo, że raczkujący wtedy Uniwersytet Środkowoeuropejski nie oferował oddzielnych kierunków antropologicznych, doktorantka poznała pewne możliwości zastosowania antropologii w badaniach historycznych dzięki swemu profesorowi. Zachęcał on ją, by wyszła poza suchy opis faktów w oparciu o archiwalne źródła i włączyła do swojej pracy analizę dyskursów, wywiady z ludźmi o ich pamięci przeszłych wydarzeń, badanie optyki życia codziennego. Tak główne zainteresowanie pani Main, którym było świętowanie w PRLu, mogło stać się punktem wyjścia dla perspektywy pełniejszej, uzupełniającej źródłową analizę historyczną o subiektywne oraz zbiorowe aspekty pamięci, emocji, opis przestrzeni napięcia pomiędzy oficjalnymi obchodami nowych, komunistycznych świąt państwowych, starymi rocznicami patriotycznymi i świętami kościelnymi.

Dziś pani doktor Izabela Main zajmuje się głównie zjawiskiem migracji i związanymi z nim kwestiami zdrowia. Jednak nie zostawiła zupełnie tematyki historycznej za sobą. W ujęciu antropologicznym analizuje socjalistyczną przeszłość i postsocjalistyczny charakter polskiego społeczeństwa.

Nagranie, muzyka, mastering i montaż: Sebastian Mikołajczak (Bastek).

Informacje w tekście dotyczące pomników pochodzą z Wikipedii: 
[https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Chrystusa_Kr%C3%B3la_w_%C5%9Awiebodzinie], 
[https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomniki_papie%C5%BCa_Jana_Paw%C5%82a_II]. 
W nagraniu wykorzystano dźwięk „111022-polwiejska.wav” użytkownika „miastodźwięków” portalu freesound.org [http://www.freesound.org/people/miastodzwiekow/sounds/132110/].